Geluidshinder door Windturbines: Constante Overlast
Wellicht één van de meest onderschatte neveneffecten, is de geluidshinder die windturbines veroorzaken. Het constante (dag én nacht, jaar in en jaar uit) en opvallende gezoef en gezwiep, in een landelijk dorp als Zarren, waar rust en stilte overheersen, zou immers erg hinderlijk ervaren worden door de benadeelde omwonenden.
In de stilte van de avond en de nacht, bij het wegvallen van alledaags achtergrondgeluid, wordt het geluid bovendien nog hinderlijker. Met het venster open slapen, tijdens een warme zomernacht, zit er voor de omwonenden al helemaal niet meer in.
De normen die opgelegd worden aan de installaties, nemen de hinder immers niet weg, maar beperken deze slechts. De hinder bestaat wel degelijk. De constante aanwezigheid ervan wordt in de regelgeving niet in rekening gebracht, maar is wel degelijk slopend voor omwonenden!
Windturbines kunnen zo indirect een ernstige impact hebben op de gezondheid en levenskwaliteit van omwonenden, zoals letterlijk ook vermeld werd in het plan-MER opgemaakt naar aanleiding van de sectorale voorwaarden waaraan windturbine-installaties dienen te voldoen.
Geluidshinder door Windturbines: Uitgebreid
Het geluid ontwikkelt zich vanuit verschillende bronnen. Enerzijds is er het mechanisch geluid dat z’n oorzaak vindt in de bewegende delen in de gondel, zoals de generator (constant zoemend geluid) en de tandwielkast. Anderzijds is er het aerodynamisch geluid, dat voortkomt uit de luchtstroming rond de wieken.
Het aerodynamisch geluid is karakteriserend voor windturbines. De kenmerkende geluiden (het zoeven en zwiepen) van windturbines maken immers dat deze veel sneller als hinderlijk ervaren worden, ondanks de normen die opgelegd worden in de regelgeving.
- Dit wordt veroorzaakt door de draaiende rotorbladen van windturbines.
De omvang ervan wordt bepaald door de tipsnelheid (dus door rotordiameter en toerental) en de vormgeving van de rotorbladen. - Op het moment dat een rotorblad de mast passeert verandert het geluid. Bij iedere omwenteling van de rotor hoort men bijgevolg – bijkomend – drie keer een ‘woesj’-geluid. De beleving van dit repetitieve geluid wordt erg irritant ervaren, vaak storender dan de geluiden van treinen, vliegtuigen, snelwegen.
Het aerodynamisch geluid situeert zich in verschillende spectra van het frequentiegebied, waarbinnen geluid hoorbaar is: van gewoon geluid dat zich situeert in het midden- en hoogfrequente geluidsgebied, over laagfrequent geluid, tot infrageluid dat zich voordoet met heel lage frequenties. Studies in het verleden tonen aan dat deze wel degelijk allemaal hoorbaar zijn voor de mens.
Laagfrequent Geluid
Laagfrequent geluid en infrageluid liggen makkelijk onder de geluidsnormen waaraan windturbines dienen te voldoen, terwijl ze toch nog een grote bron van ergernis vormen voor gevoelige oren. Ze worden immers vaak omschreven als lage tonen, zwaar gebrom of gezoem, of als een druk die waargenomen wordt op oren, hoofd, keel of borst.
De ergernis veroorzaakt door laagfrequent geluid konden we nog niet zo heel lang geleden vaststellen in Kortemark.
Laagfrequent geluid (LFG) kan bovendien tot kilometers ver dragen, wat de impactzone bijgevolg niet min maakt. Denk bijvoorbeeld maar aan een fuif of festival waarvan de doffe dreunen tot enkele kilometers ver hoorbaar zijn.
Met de toenemende grootte van windturbines, neemt ook het LFG trouwens toe. En daarnaast vermindert de werking van geluidsisolerende en –absorberende invloeden in woningen, bij LFG, zodat dit ook binnenshuis merkbaar wordt.
Decibel – Decibel(A)
Geluidssterkte wordt gemeten in decibel (dB). Omdat het menselijk oor niet even gevoelig is voor elke geluidsfrequentie, wordt geluidssterkte vaak uitgedrukt in een gewogen decibel(A)-waarde, een gecorrigeerde geluidssterkte naar de gevoeligheid voor het menselijk oor.
Evenwel worden hierdoor lagere frequentiegeluiden (zoals van windturbines afkomstig) als het ware geminimaliseerd, terwijl ze wel degelijk een last kunnen zijn voor mensen.
Trillingen
En er is meer. Door het roteren van de wieken, en de impact van het geluid, onstaan trillingen in de reusachtige windturbineconstructies, die worden overgedragen op de grond, en zich kilometers ver kunnen verspreiden. Deze trillingen kunnen zich dus op grote afstand terug overzetten op andere constructies, maar worden nergens in overweging genomen bij opmaak van studies en wetgeving.
Gevolgen Gezondheid
De geluidshinder die aanleiding kan geven tot slaapverstoring en psychologische stress, veroorzaakt op deze manier wel degelijk indirect verdere gezondheidsproblemen. Langdurige vermoeidheid, verhoogde bloeddruk, concentratieproblemen, oorsuizingen, … kunnen oorzaak zijn van meer, tot zelfs hartziekten.
Dr. Marc Goethals, cardioloog in het O.L.V.-ziekenhuis te Aalst, wijst al jarenlang op de gevolgen van geluidshinder afkomstig van onder andere windturbines, voor de gezondheid. Hij wees in het verleden op een voorgestelde afstand van 1.500 meter tussen windturbines en bewoning, door de Franse Academie voor Geneeskunde, maar krijgt geen gehoor.
Ook de Nederlandse Stichting Laagfrequentgeluid pleit voor meer aandacht en strengere normen rond LFG, vanwege de toenemende overlast die ervaren wordt van windturbines.
Uit het rapport van de Hoge Gezondheidsraad, van 23/05/2013, betreffende ‘Effecten op de volksgezondheid van de plaatsing en exploitatie van windturbines op land’, geven we u graag enkele passages mee.
The available evidence indicates that, at a given sound level, relatively more people report disturbed sleep due to wind turbine noise than to road traffic noise.
Het beschikbare bewijsmateriaal geeft aan dat, bij een bepaald geluidsniveau, relatief meer mensen slaapverstoring melden door windturbinegeluid dan door wegverkeerslawaai.
Slaapverstoring ten gevolge van windturbinegeluid (Janssen et al 2008)
It has been hypothesized that noise sensitive people preferably seek residence in quiet areas which might enhance the effect of wind turbine sound in such areas (Pedersen and Waye 2004).
Er is verondersteld dat geluidsgevoelige mensen bij voorkeur in stille gebieden wonen, wat het effect van windturbinegeluid in dergelijke gebieden zou kunnen versterken (Pedersen en Waye 2004).
In the literature, it is suggested that low frequency sound and infrasound, even when inaudible cause physiological effects that could lead to health complaints.
In de literatuur wordt gesuggereerd dat laagfrequent geluid en infrageluid, zelfs als ze onhoorbaar zijn, fysiologische effecten veroorzaken die kunnen leiden tot gezondheidsklachten.
Uit de samenvatting van dit document halen we volgende passages:
Zowel hinder als slaapverstoring kunnen echter bovenmatig stress veroorzaken, wat op zijn beurt negatieve gevolgen kan hebben voor de gezondheid en het welzijn van de betroffen personen.
Indien het begrip ‘gezondheid’ wordt verruimd tot de kwaliteit van leven, dat ook geacht wordt welzijn te omvatten, is één van de voornaamste omgevingseffecten op de gezondheid de hinder die wordt toegeschreven aan het geluid van de draaiende windturbines, zowel overdag als ‘s nachts.
…
Voor de sociale aanvaarding van een windenergieproject door de lokale gemeenschap is beslissend hoe deze de gevolgen ervan voor haar (toekomstige) levenskwaliteit waarneemt. Als het gevoelen bestaat dat die erop achteruit gaat (of zal gaan), kan dit bij bepaalde personen tot gezondheidsklachten leiden of deze verergeren, zoals bv. zich depressief voelen, lijden aan hoofdpijn of aan hoge bloeddruk.
Toch kan de kwaliteit van leven worden verbeterd, of de verslechtering ervan worden beperkt, indien de geluidsblootstelling wordt verminderd of bij het ontwerpen van windenergieprojecten rekening wordt gehouden met typische eigenschappen van het landschap.
Op de pagina Impact op gezondheid leest u nog meer hierover.
Effect op Dieren?
Bovendien zijn ook dieren gevoelig aan geluid. Zo hebben honden en koeien een veel gevoeliger gehoorsorgaan, dan mensen. Laagfrequent geluid van onweer, dat veel dieren onrustig maakt, wordt evengoed geproduceerd door windturbines, en betekent dus mogelijk extra stress.
Wetgeving
De richtwaarden vooropgesteld door Vlaanderen voor het maximum geluid dat van windturbines mag waargenomen worden, is bepaald in de VLAREM-regels. Deze voorzien een richtwaarde ’s nachts van 39 dB(A) voor woongebied / 43 dB(A) voor agrarisch gebied, en overdag 44 dB(A) voor woongebied / 48 dB(A) voor agrarisch gebied.
Weet hierbij dat een toename van 3 dB(A) een verdubbeling betekent van het geluid!
Bemerk dus hoe bewoners in agrarisch gebied (en dat zijn er wel wat in Zarren: bewoning bij landbouwbedrijven en zonevreemde bebouwing) het met veel minder strengere normen moeten stellen, dan bewoners in woongebied. Ronduit discriminerend! Maar het past binnen het beleid dat Vlaanderen voert, om zonevreemd wonen te ontmoedigen en af te bouwen.
| Gebied | richtwaarde voor het specifiek geluid in openlucht in dB(A) | ||
| overdag | ‘s avonds | ‘s nachts | |
| 4° woongebieden | 44 | 39 | 39 |
| 10° agrarische gebieden | 48 | 43 | 43 |
Uit de vergunningsaanvragen merken we hoe projectontwikkelaars flirten met deze grenswaarden, en in geen geval strenger omgaan met deze richtwaarden, dan nodig. Men zal ze zelfs eerder overschrijden, om dan milderende maatregelen voor te stellen, zoals we recent in de vergunningsaanvraag zien voor een windturbine in Damme.
Het plan-MER van 18/04/2023, opgemaakt in het kader van de huidige sectorale voorwaarden die als norm gelden voor windturbines, haalt een studie aan “Exposure to wind turbine noise: Perceptual responses and reported health effects (Michaud, David S. (2016b))” waarin gesteld wordt: “Algemeen kunnen we stellen dat er een verhoogde hinder van alle windturbine-effecten is vanaf 35 dB(A) die samengaat met de graduele geluidsverhoging.”
De richtwaarden die vanuit Vlarem toegepast worden voor de regelgeving liggen beduidend hoger!
In Zarren, zullen de omwonenden in agrarisch gebied, dichtstbij de windturbines (indien deze er zouden komen), dus sowieso met hoger geluid belast worden, gelet op de minder strenge geluidsnormen waaraan windturbines dienen te voldoen ten aanzien van bewoning in agrarisch gebied: overdag 48 dB(A) en ’s nachts 43 dB(A).
Algemeen wordt 40 dB(A) vergeleken met het geluid van de koelkast. Wetende dat een verschil van 3 dB(A) neerkomt op een verdubbeling van het geluid, is 43 dB(A) vergelijkbaar met twee koelkasten …
Omgeving Vlaanderen stelt 40 dB(A) vergelijkbaar met een rustige kamer of een kantoor. Dan lijkt een norm van 43 dB(A) voor bewoning in agrarisch gebied (‘s nachts) niet logisch. Zelfs in woongebied (norm 39 dB(A) ‘s nachts) verwachten we ‘s nachts een beduidende rustigere omgeving om in te slapen, dan een kantoor.
De WHO stelde vast dat slaapverstoring kan optreden bij geluidsniveaus vanaf 30 dB(A) Lnight, outside. Vanaf 40 dB(A) worden werkelijk ongunstige gezondheidseffecten vastgesteld, in die mate dat mensen hun leven moeten aanpassen om met dit nachtelijk lawaai om te gaan. Kwetsbare groepen worden hierin zwaarst getroffen. Men spreekt van insomnia, verhoogd gebruik van geneesmiddelen.
Info en Artikels
- Enkele actiegroepen in Vlaanderen verdiepten zich nog verder in het aspect van geluidshinder veroorzaakt door windturbines. Lees hun opzoekingen zeker ook eens na.
- Het Nieuwsblad – 9/06/2016 – Klachten over te luide windmolens terecht
Naleving van de geluidsnormen bleek niet te gebeuren in Maldegem.
- BRUZZ.be – Geluidsrapport WHO
“Idealiter blijft het omgevingsgeluid door vliegtuigen overdag onder 45 dB en ’s nachts zelfs onder 40 dB.”
Onze Zarrenaars die potentieel dichtst bij windturbines zouden wonen, moeten het stellen met een norm van 43 dB tijdens de nacht! Dat is 3dB hoger dan wat de WHO adviseert in het geval van vliegtuigen …
- Het Nieuwsblad – 17/08/2012 – Windturbines bouwen vlakbij bewoning is waanzin
Naleving van de geluidsnormen bleek niet te gebeuren in Maldegem.
-
Klachten na de bouw van windturbines … omwonenden worden er gek van. Het aantal klachten neemt toe.
- HLN – 16/02/2024 – bewoners in Desteldonk zijn overlast grondig beu
- HLN – 4/12/2019 – bewoners worden gek van lawaai van windturbine
- De Standaard – 13/02/2024 – in 7 jaar nooit zoveel klachten over windturbines
- De Nederlandse Overheid informeert de burger over laagfrequent geluid op deze website.
- BNNVARA maakte deze reportage eind 2022 over geluidsoverlast door windturbines, en stelt hierbij de rol van de Nederlandse Overheid aan de kaak.
- Getuigenissen over windturbinegeluid in landelijk gebied. Deze omwonenden in Nederland wennen er niet aan.
In Nederland adviseert men na onderzoek om windturbines niet dichter dan 1km vanaf bewoning in te planten.
Ook deze bewoners worden gek van het geluid.
Conclusie
Het geluidspalet van windturbines is divers en heeft een diepgaande impact op omwonenden. Laagfrequent geluid, nachtelijke geluidsoverlast en de constante aanwezigheid van het geluid maken het wonen in de buurt van windturbines onaangenaam en ongezond. Wij menen daarom dat windturbines niet passen in de nabijheid van bebouwing.