Gevaren voor de Wijde Omgeving

Windturbines zijn constructies / machines die door hun enorme omvang ook grote veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. Deze risico’s worden uiteraard in rekening gebracht bij het ontwerp: de fabrikanten dienen te voldoen aan normen en richtlijnen. Maar incidenten in het verleden tonen aan dat deze risico’s ernstig dienen genomen te worden. De kans op falen blijkt wel degelijk realiteit: 

• Afbrekende wieken
  De impactafstand is groot wanneer afgebroken wieken weg gekatapulteerd worden. Hun enorme omvang kan dodelijk en verwoestend zijn.

• Breuk van de gondel of de mast
  De gondel of rotor die naar beneden valt, of het structureel falen van de mast kan faliekante gevolgen hebben (ineenstorten).

• Blikseminslag en brand
  De gigantisch hoge constructies trekken bliksem aan, wat fataal kan zijn voor de windturbines zelf, en wat op zijn beurt gevaren inhoudt voor de omgeving.
  Brand brak al meer dan eens uit in gondels, door technische defecten of blikseminslag.

• IJsvorming
  Het ijsdetectiesysteem kan niet voorkomen dat er ijs gevormd wordt op de rotorbladen. Vallend ijs kan gevaar en schade veroorzaken: dodelijk voor mens en dier, kans op schade aan gebouwen en loodsen, voertuigen, gewassen op de omliggende velden die onder de overslag van de wieken liggen.

Risico’s Zijn Realiteit

Omwonenden worden verplicht constant met deze risico’s te leven. En laat ons hier in Zarren ook de hoogspanningslijn niet vergeten die aan dezelfde risico’s onderworpen zou worden, met bijkomend mogelijke impact op een veel ruimere regio, en potentieel desastreuze gevolgen voor de dichte omgeving.

Een zondagse wandeling of fietstocht nabij windturbines doe je op eigen risico. Windturbines lijken in geen geval een uitnodiging voor fietsers en wandelaars die de streek willen verkennen.

Herstel: Herhaling van het Bouwproces

Het falen van een windturbine impliceert bovendien ook herstel: opnieuw werfinrichting, voldoende aanrijroutes, bouwwerken, zware transporten, … Wederom een extra belasting voor de omgeving. We hebben het er ook al over bij het thema Landschap en Erfgoed.

Restricties voor Vliegverkeer – MUG-Helikopter

De hoge windturbines gaan ook het vliegverkeer beïnvloeden. De MUG-helikopter die wordt ingezet bij dringende interventies, zal in z’n vliegbewegingen rekening moeten houden met de restricties die ontstaan in het luchtruim t.g.v. aanwezige windturbines: luchtruimbeperkingen, risico’s t.g.v. turbulentie en luchtstroom, … beïnvloeden potentieel het al dan niet slagen van interventies.

In Nederland bestaat bijvoorbeeld deze nota daaromtrent (in bepaalde gevallen gelden veiligheidsafstanden tot 6x de rotordiameter van de windturbine).

De MUG-helikopter kwam in het verleden al enkele keren als reddende engel via het luchtruim aangevlogen in Zarren. Dit zal ons toch niet ontzegd worden?

Beelden en Artikels

Als je het internet even nagaat, val je achterover van de incidenten die al gebeurden. We sommen maar enkele voorbeelden op … we worden er tegelijk zeer ongemakkelijk van.

• Het Nieuwsblad – 29/03/2024 – Opvallend incident met windmolen in Waals dorpje
  RTBF – 28/03/2024 – reportage
  Bij bladbreuk kwam puin terecht tot in het naastliggende veld. De weersomstandigheden waren nochtans normaal.

• Het Nieuwsblad – 11/08/2023 – Windmolen breekt in tweeën na blikseminslag
  In 2023 knakte een windturbine in twee in Duitsland, na een eerdere blikseminslag. Bekijk het filmpje! De brokstukken liggen verspreid in de omliggende velden.

• Het Nieuwsblad – 16/01/2025 – Opnieuw breekt blad van een windturbine af
  Na twee incidenten op korte tijd in Zweden, liet de fabrikant de verkoop van het bewuste type opschorten wegens kwaliteitsproblemen.

• Oost.nl – 2/01/2025 – brand in windmolen op de grens bij Losser
  Bij brand in een windturbine in Duitsland, nabij de Nederlandse grens, was de brandweer genoodzaakt het vuur gecontroleerd te laten uitbranden.

• VRT – 4/01/2023 – Windmolen knakt in tweeën in Nederland
  Beelden uit het Nederlandse Zeewolde: de bovenkant van een windturbine brak af.

De omgevallen windturbine bij Zeewolde (NL). Uit het artikel op HLN, 5/01/2023. Met foto © Brandweer Flevoland.

• HLN – 28/12/2023 – Storm Gerrit blaast windturbine aan stukken in Schotland
  Spectaculaire beelden van een windturbine die uiteen vliegt. Niet zo grappig als je potentieel in de omgeving van een windturbine dreigt te komen wonen.

• VRT – 2/04/2021 – Drones gaan schade opmeten aan uitgebrande windmolen voor kust van Zeebrugge
  “Om mensen ter plekke te sturen voor een inspectie is het risico voorlopig nog te groot.”

• RTV Noord – 23/12/2022 – Energiebedrijf Engie bezoekt vrouw die werd getroffen door ijsbrok van windmolen
  In Nederland werd een rijdende wagen, op de N992, getroffen door een brok ijs afkomstig van een windturbine. De chauffeur overleefde het gelukkig.
  Volgens de Nederlandse Windenergie Associatie is de ijsvorming een onvoorspelbaar proces … Moet dit dan volstaan als verklaring?

Inslag van een brok ijs afkomstig van een windturbine. Foto © RTV Noord.

• BBC – 27/09/2024 – Wind turbine ‘severely damaged’ in fire

• VRT – 29/10/2013 – Twee doden bij brand in Nederlandse windturbine
  Een brand met dodelijke gevolgen.
  Bekijk ook dit kort verslag hierover.

• We willen u ook deze indrukwekkende beelden niet onthouden: de flexibiliteit van een windturbine boezemt angst in. Hoe ver kan een mast buigen … tot de mast breekt?
  Dit zijn beelden van binnenuit een windturbine, wiegend ten gevolge van fel stormweer. Of bekijk ook even deze beelden. Wij krijgen er koude rillingen van.
  

• Op deze Instagrambeelden valt ijs van de wieken.
  Of bekijk deze beelden even.

• We worden er niet geruster op als we de pagina van dit actiecomité in Nederland nagaan (2022), omtrent het aspect veiligheid dat hier vergaand uitgeplozen werd.

• Check de beelden op deze webpagina van gefaalde windturbines. Plaats en jaartal worden bij elke foto vermeld; je kan ze controleren op het internet.

• Ook in Affligem vreest men de gevaren.

Normen en Richtlijnen

Er bestaan uiteraard normen en richtlijnen inzake veiligheid, waaraan windturbines dienen te voldoen. Zo ook dit Vlaamse Handboek voor Windturbines. We zijn uiteraard geen specialist ter zaken, maar we kijken toch verbijsterd op van deze passages, in de recentste versie van dit handboek (1/02/2025):

• Omtrent ijsworp en ijsval

Faalscenario’s zoals ijsval of ijsworp worden niet in rekening gebracht bij het bepalen van de directe of indirecte risico’s van een windturbine.
>> Dat lijkt eenvoudig …

Voor het scenario ijsval worden de specifieke maatregelen (vb. afsluiten weg, parallel zetten van wieken op dagen met mogelijke ijsvorming) genoteerd.
>> Moeten wegen afgesloten worden bij vriesweer?

ODE/VWEA is bezig met het uitwerken van een methodiek voor het berekenen van de effectafstand voor ijsval. In afwachting van deze methodiek dienen er geen effectafstanden voor ijsval te worden berekend of opgenomen in de veiligheidsstudies.
>> Verbijsterend dat dit na ruwweg 20 jaar windturbines in Vlaanderen nog dient nagegaan te worden. En intussen mag de windturbine-industrie gewoon verder werken. 
Al even verbijsterend: de Vlaamse Windenergie Associatie zelf mag hier de methodiek aanleveren.

• Over letaliteitspercentages (kans op dodelijkheid) voor personen indien ze getroffen worden: 100% voor personen die zich buiten een gebouw bevinden; 50% voor personen die zich binnen in een gebouw bevinden.

Conclusie

Hoewel windenergie duurzaam is, mogen de gevaren voor de omgeving niet genegeerd worden. Incidenten tonen aan dat windturbines geen onschadelijke infrastructuur zijn, maar serieuze veiligheidsrisico’s met zich meebrengen voor de omwonenden en de omgeving. Dit is dan ook een belangrijk argument om de inplanting van windturbines in bewoonde en kwetsbare gebieden zeer kritisch te bekijken.